Το ΣΒΑΚ της Ρώμης δημιούργησε μια νέα συμμετοχική προσέγγιση όπου οι προτάσεις για τη βιώσιμη κινητικότητα δημοσιεύονται με σκοπό την ανάγνωση και αξιολόγησή τους από τους πολίτες. Ταυτόχρονα, το ΣΒΑΚ της Ρώμης πραγματοποίησε δημόσιες διαβουλεύσεις για να εξεταστούν τα θέματα βιώσιμης κινητικότητας.
Συγγραφείς
- Andrea Pasotto / andrea.pasotto@romamobilita.it
Περιγραφή
Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) είναι ένα στρατηγικό σχέδιο, με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα (10 έτη), σχεδιασμένο για να ικανοποιεί τις ανάγκες κινητικότητας των ανθρώπων και των επιχειρήσεων τόσο στην πόλη και όσο και στα περίχωρά της ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Οι κατευθυντήριες γραμμές του ΣΒΑΚ αφορούν στην ανάλυση, συμμετοχή των πολιτών, αξιολόγηση και παρακολούθηση, επομένως βασίζονται στις υπάρχουσες πρακτικές σχεδιασμού λαμβάνοντας υπόψη τις διαδικασίες ένταξης, συμμετοχής και αξιολόγησης.
Με βάση τα παραπάνω και μέσω μιας πολύ-επίπεδης συμμετοχικής μεθοδολογίας, δημιουργήθηκε το ΣΒΑΚ της Ρώμης. Η διαδικασία του συμμετοχικού σχεδιασμού του ΣΒΑΚ της Ρώμης πραγματοποιήθηκε σε τρεις φάσεις. Οι πρώτες δύο φάσεις συμπεριλάμβαναν συζητήσεις και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης (φάσεις «ακρόασης»), ενώ κατά την τρίτη φάση πραγματοποιήθηκε η διαβούλευση για την έγκριση του ΣΒΑΚ.
Η πρώτη φάση «ακρόασης» περιελάβανε:
- την έγκριση και υιοθέτηση των κατευθυντήριων γραμμών για την ανάπτυξη του ΣΒΑΚ της Ρώμης
- τον ορισμό των προτεραιοτήτων σύμφωνα με ένα “Σταθερό σχέδιο παρέμβασης” (“Fixed Intervention Plan”)
- το άνοιγμα της διαδικτυακής πλατφόρμας συμμετοχής των πολιτών
- την ανάλυση των προτάσεων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής
Η δεύτερη φάση «ακρόασης» περιλάμβανε:
- τη διοργάνωση εκδηλώσεων πάνω σε συγκεκριμένα θέματα
- τη δημιουργία σεναρίων
- τον έλεγχο του σχεδίου γενικών και ειδικών στόχων
- τη διαμόρφωση του προσχεδίου του ΣΒΑΚ
- την επίσημη φάση συμμετοχής
Τέλος, η διαβούλευση για την έγκριση του ΣΒΑΚ περιέλαβε την έκδοση και δημοσίευση του ΣΒΑΚ (08/2019).
Μέσω της ιστοσελίδας www.pumsroma.it κάθε πολίτης μπορούσε να προτείνει λύσεις για την επίτευξη της βιώσιμης κινητικότητας. Για πρώτη φορά οι πολίτες ή ομάδες και σύλλογοι (σύλλογοι ποδηλατιστών, σύλλογος θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων, κτλ.) συμμετείχαν στο ΣΒΑΚ κατά τη διάρκεια των διαφόρων φάσεων ανάπτυξής του, χρησιμοποιώντας διάφορες διαδικτυακές πηγές και οργανώνοντας συναντήσεις με φορείς (π.χ. συνδικάτα, εμπορικός σύλλογος, εκπροσώπους των δημοτικών διαμερισμάτων της πόλης, κτλ.). Στόχος ήταν η συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων πολιτών. Μέσω της χρήσης της διαδικτυακής πλατφόρμας οι πολίτες είχαν τη δυνατότητα να «τοποθετήσουν» την πρότασή τους στο χάρτη του Δήμου, ακολουθώντας μια σειρά θεμάτων: δημόσιες συγκοινωνίες, ιδιωτικές συγκοινωνίες, αστικές εμπορευματικές μεταφορές, ποδηλασία, περιβαλλοντικές νησίδες, προσβασιμότητα και ευφυή συστήματα μεταφορών.
Πέρα από τους πολίτες, οι ενδιαφερόμενοι φορείς που εντοπίστηκαν και συμμετείχαν στις παραπάνω φάσεις ήταν:
- Εκπρόσωποι των δημοτικών διαμερισμάτων της πόλης
- ο εμπορευματικός σύλλογος
- Οι τοπικές αρχές
- ο εμπορικός σύλλογος
- οι σύλλογοι ποδηλατιστών
- ο σύλλογος θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων
Η ομάδα τεχνικής διαχείρισης του ΣΒΑΚ αξιολόγησε τις προτάσεις σύμφωνα με τη μέθοδο πολυκριτηριακής ανάλυσης και με βάση παραμέτρους που έλαβαν επίσης υπόψη:
- Τη συνέπεια με τα εργαλεία σχεδιασμού
- την τεχνική εφικτότητα
- το κόστος
- την αποτελεσματικότητα (με όρους των μεταφορών)
Για τις διαφορετικές προτάσεις που υπέβαλαν οι πολίτες, η φάση ανάλυσης και αξιολόγησης παρείχε τα εργαλεία για τον ορισμό σεναρίων για κάθε θεματική ενότητα.
Μόλις συντάχθηκε το προσχέδιο του ΣΒΑΚ της Ρώμης, ξεκίνησε τη φάση της άμεσης συμμετοχής, προκειμένου να δημιουργηθεί μαζί με τους φορείς και τους πολίτες το τελικό ΣΒΑΚ. Η μητροπολιτική περιοχή της Ρώμης χωρίστηκε σε έξι μικρότερες περιοχές που ενοποιούν δύο ή τρεις δήμους και, για κάθε περιοχή, πραγματοποιήθηκαν τρεις συναντήσεις κατά την περίοδο 18 Μαρτίου – 20 Μαΐου.
Απαιτούμενοι Πόροι
Για τη σύνταξη του ΣΒΑΚ δημιουργήθηκε μια οργανωτική δομή μέσω της σύστασης δια-υπηρεσιακής ομάδας εργασίας, ομάδας τεχνικής διαχείρισης του έργου και ειδικής επιτροπής απαρτιζόμενης από άτομα με μεγάλη εμπειρία σε κυκλοφοριακά ζητήματα. Ένα μέσο κόστος των φάσεων είναι περίπου 200.000€ συμπεριλαμβανομένων των δαπανών προσωπικού, το οποίο υπολογίζεται σε περίπου 2% του κόστους σχεδιασμού και υλοποίησης ολόκληρου του ΣΒΑΚ της Ρώμης.
Αποτελέσματα
Για πρώτη φορά οι πολίτες μπόρεσαν να εκφράσουν τη γνώμη τους για θέματα σχετικά με τις υποδομές και να συμβάλλουν στη βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών συμπεριλαμβάνοντας επεκτάσεις υφιστάμενων γραμμών και δημιουργία νέων.
Ο αριθμός των συμμετεχόντων και οι προτάσεις που υποβλήθηκαν είναι σημαντικά υψηλές για τη Ρώμη. Κατά την πρώτη φάση ακρόασης:
- υποβλήθηκαν 4.106 προτάσεις
- δημοσιεύθηκαν 2.668 προτάσεις
- έγιναν 3.132 σχόλια
- δημιουργήθηκαν 43.651 Επαφές
- δόθηκαν 28.123 ψήφοι
Κατά την δεύτερη φάση ακρόασης:
- 2.000 κάτοικοι της Ρώμης συμμετείχαν μέσω τηλεφωνικών ερευνών
- 5.415 άτομα χρησιμοποίησαν την διαδικτυακή πλατφόρμα
- 6.814 άτομα συμμετείχαν στη διαδικασία
Οι προτάσεις και οι παρατηρήσεις συνοψίστηκαν σε πίνακες και ταξινομήθηκαν σε 5 θέματα που εντοπίζουν ορισμένες μακροπρόθεσμες ανάγκες: βελτίωση της ποιότητας και της προσφοράς των δημόσιων συγκοινωνιών, βελτίωση της οδικής ασφάλειας, ολοκλήρωση δρομολογίων και διαδρομών ήπιας κινητικότητας (κυρίως ποδηλατοδρόμων και πεζοδρόμων προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα του δικτύου και η ασφάλεια).
Προκλήσεις / Συμβουλές Yιοθέτησης
Η κατανόηση των στόχων του ΣΒΑΚ από τους πολίτες καθώς και συνεργασία των διαφόρων τμημάτων εντός της μητροπολιτικής ενότητας και του Δήμου είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποτελεσματικότητα του συμμετοχικού σχεδιασμού. Επιπλέον, ο τρόπος προσέγγισης και η επικοινωνία με τους πολίτες είναι σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία της πρακτικής.
Ευκαιρίες μεταφοράς για τη βιώσιμη κινητικότητα
Αυτές οι τεχνικές συμμετοχικού σχεδιασμού μπορούν εύκολα να υιοθετηθούν από άλλες περιοχές. Η μητροπολιτική περιοχή της Ρώμης έχει ήδη δείξει το ενδιαφέρον της για τη διαδικτυακή πλατφόρμα που δημιούργησε ο Δήμος της Ρώμης, προκειμένου να εφαρμόσει το δικό της ΣΒΑΚ. Το Rome Mobility Agency (RSM) προωθεί αυτή την προσέγγιση σε άλλες πόλεις ή μητροπολιτικές περιοχές καθώς το 2019 έγιναν παρουσιάσεις σε διάφορα συνέδρια και συσκέψεις με άλλες πόλεις, όπου οι εκπρόσωποι της RSM μοιράστηκαν την εμπειρία τους σχετικά με το συμμετοχικό σχεδιασμό.
Συσχέτιση με βήματα κύκλου ΣΒΑΚ
Η εν λόγω πρακτική μπορεί να συσχετιστεί με τα βήματα: 3,4,5,6,7,8,9