Η πρακτική περιλάμβανε δραστηριότητες για εντοπισμό και πρόσκληση συν-δημιουργών, τη δημιουργία μιας οργανωτικής δομής για τη διαδικασία συν-δημιουργίας, τον καθορισμό των σχετικών υπηρεσιών, την ανακάλυψη πηγών δεδομένων, τον καθορισμό απαιτήσεων για τις υπηρεσίες και το σχεδιασμό πρωτοτύπων.
Συγγραφείς
- Καλλίτσα Πανταζή
Περιγραφή
Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας επέλεξε τον Τομέα Υγείας ως τομέα δημοσίου συμφέροντος. Οι ηλικιωμένοι πολίτες συχνά χρειάζονται υπηρεσίες υγείας και σκεφτήκαμε να προσφέρουμε υπηρεσίες που κάνουν χρήση των ακόλουθων δεδομένων:
- Αρχείο Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
- Αρχείο Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης
- Αρχείο Φυσικοθεραπευτών Θεσσαλονίκης
- Οπτικών Θεσσαλονίκης
- Κέντρα Αποκατάστασης Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
Στις ηλικίες των 60+, η εξοικείωση με την τεχνολογία είναι ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την προσβασιμότητα των υπηρεσιών, καθώς οι περισσότεροι ηλικιωμένοι πολίτες δεν έχουν επαρκή εξοικείωση.
Για την εμπλοκή των ηλικιωμένων, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας χρησιμοποίησε τα ήδη καλά οργανωμένα Κέντρα Φροντίδας Ηλικιωμένων, τα οποία κατανέμονται σε όλη την Περιφέρεια. Στα κέντρα αυτά ένας μεγάλος αριθμός ηλικιωμένων είναι ήδη εγγεγραμμένος και συμμετέχει ενεργά σε πολλές άλλες δραστηριότητες. Εμπλέξαμε περίπου 30 συμμετέχοντες άνω των 60 ετών, συμπεριλαμβάνοντας άτομα με μέτριες ή πάνω από το μέσο όρο δεξιότητες πληροφορικής, άνδρες και γυναίκες σε περίπου ίσα ποσοστά. Η ομάδα αυτή συμμετείχε ενεργά στη διαδικασία ζωντανών εργαστηρίων δίνοντας σχόλια και ανατροφοδότηση σχετικά με την υπηρεσία που επρόκειτο να αναπτυχθεί.
Πρώτα ήρθαμε σε επαφή με τους υπεύθυνους των Κέντρων Ανοικτής Φροντίδας (μέσω προσωπικών συνεντεύξεων στις εγκαταστάσεις τους) και οργανώσαμε ενημερωτικές εκδηλώσεις σε κάθε ένα από αυτά, προκειμένου να κάνουμε έναν μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων και πάροχων υπηρεσιών υγείας να συμμετάσχουν.
Τα στάδια της διαδικασίας περιλάμβαναν:
• Διερεύνηση: έρευνα γραφείου – σχέδιο δέσμευσης
• Διατύπωση ιδεών: συνεντεύξεις – ομάδες εστίασης (focus groups)
• Ορισμός Υπηρεσιών και Δεδομένων: εργαστήρια – «περσόνα» – ασκήσεις – έρευνες
• Συν-σχεδιασμός & Δημιουργία δεδομένων: υπόδειγμα χαρτιού – δοκιμές διεπαφής
• Διάχυση υπηρεσιών: ανάλυση χρηστικότητας – αξιολόγηση – τεκμηρίωση
Απαιτούμενοι Πόροι
Ανθρώπινο δυναμικό που ήταν απαραίτητο:
– ΠΚΜ: 6
– ΑΠΘ : 4
– Μεσάζοντες: 3
– Μέλη των Ανοιχτών Κέντρων Φροντίδας: περίπου 30
Αποτελέσματα
Μέσω της ενεργής συμμετοχής των ηλικιωμένων αναπτύχθηκε μια υπηρεσία, μια εφαρμογή προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τις δεξιότητές τους στην πληροφορική. Τα σχόλια που λήφθηκαν από την όλη διαδικασία από τους συμμετέχοντες ήταν πολύ θετικά και τους έκαναν να αισθάνονται ότι θεωρήθηκαν σημαντικοί παράγοντες της διαδικασίας.
Η εφαρμογή αναπτύχθηκε και εμπλουτίστηκε με πρόσθετα δεδομένα μέχρι το τέλος της χρονικής περιόδου του έργου (Ιανουάριος 2019) και η βασική ομάδα των 30 συν-δημιουργών ηλικιωμένων ενηλίκων, ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποιούσαν την τελική εφαρμογή στις συσκευές που παρέχονταν από το έργο ή στα δικά τους κινητά τηλέφωνα / tablet. Η εφαρμογή βρίσκεται δωρεάν στο app store και όλοι έχουν πρόσβαση σε αυτήν. Το Κέντρο Φροντίδας Ηλικιωμένων έχει επίσης εξοπλιστεί με μια έξυπνη συσκευή, ώστε όλα τα μέλη (περίπου 100) να έχουν πρόσβαση σε αυτήν.
Προκλήσεις / Συμβουλές Yιοθέτησης
Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να καταστεί μια υπηρεσία ελκυστική για μια ομάδα-στόχο είναι να επιτραπεί η συμμετοχή της στη διαδικασία συν-δημιουργίας.
Στην περίπτωση των ηλικιωμένων, είναι σημαντικό για αυτούς να συν-δημιουργήσουν μια υπηρεσία προσανατολισμένη στους ίδιους, καθώς έτσι αισθάνονται ότι μπορούν να επηρεάσουν τους παράγοντες της ζωής τους.
Αντιμετωπίσαμε τα παραπάνω προβλήματα χωρίζοντας τους συμμετέχοντες σε μικρότερες ομάδες, έτσι ώστε να μπορούν να λειτουργούν ξεχωριστά και αυτόνομα. Κάθε ομάδα καθοδηγούνταν από έναν συντονιστή. Με αυτόν τον τρόπο μπορέσαμε να είμαστε πιο λεπτομερείς στις συζητήσεις μας και να καλύψουμε τις ανάγκες των συμμετεχόντων πιο αποτελεσματικά. Άλλα και οι ίδιοι οι συμμετέχοντες θεώρησαν ότι μπορούσαν να εκφραστούν πιο ελεύθερα.
Τα διαδραστικά εργαστήρια πρέπει επίσης να αναφέρονται ως συστατικό μιας επιτυχημένης δραστηριότητας συν-δημιουργίας.
Η καλή σχέση μεταξύ των ηλικιωμένων και της ομάδας εργασίας είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική.
Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη τη συμβουλή από τον διευθυντή του Κέντρου Ανοικτής Φροντίδας, αποφασίστηκε η διάρκεια των εργαστηρίων να μην ξεπερνάει τις 2 ώρες.
Ευκαιρίες μεταφοράς για τη βιώσιμη κινητικότητα
Η πρακτική αυτή αφορά στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών στον σχεδιασμό ενός προϊόντος, προσεγγίζοντας συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, του ηλικιωμένους. Το πεδίο εφαρμογής αφορά φυσικά και το σχεδιασμό για τη βιώσιμη κινητικότητα, απαραίτητο στοιχείο της είναι ο συμμετοχικός σχεδιασμός, αλλά και την δημιουργία «προϊόντων» και υπηρεσιών που αφορούν τη βιώσιμη κινητικότητα. Αν και η διαδικασία συν-δημιουργίας είναι άγνωστη στους ηλικιωμένους, συνιστάται ως ένα πολύ αποτελεσματικό και εργαλείο κοινωνικοοικονομικών προσεγγίσεων σε ειδικές και περιορισμένων τεχνολογικών δεξιοτήτων απευθυνόμενες ομάδες.
Συσχέτιση με βήματα κύκλου ΣΒΑΚ
Η εν λόγω πρακτική μπορεί να συσχετιστεί με τα βήματα: 3,4,5,6,7